Το Art of Living.gr εγκαινιάζει έναν κύκλο από συνεντεύξεις γυναικών που διαγράφουν τη δική τους επιτυχημένη πορεία στον χώρο των γραμμάτων, των τεχνών, των επιστημών και των επιχειρήσεων.
Η Μαρία Κωνσταντούρου είναι μία από τις πιο πολυδιαβασμένες σύγχρονες Ελληνίδες συγγραφείς η οποία μετρά πολλά best seller στο ενεργητικό της. Της μιλήσαμε και την απολαύσαμε σε μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης.
Κυρία Κωνσταντούρου, η παρουσία σας στον χώρο της σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας μετρά πολλά χρόνια. Μιλήστε μας για σημαντικούς σταθμούς κατά τη διάρκειά της. Π.χ., βιβλία σας που ξεχωρίζετε, θέματα με τα οποία έχετε καταπιαστεί κ.τ.λ.
Εκτός από το ξεκίνημά μου, που έγινε μάλλον τυχαία και απρόσμενα και που οπωσδήποτε ήταν η μεγάλη και σημαντική αφετηρία του συγκεκριμένου τομέα της ζωής μου, οι επόμενες εκδόσεις των βιβλίων μου ήταν για μένα σημαντικοί σταθμοί. Ωστόσο, αν έπρεπε να ξεχωρίσω κάποιους, θα το έκανα βασισμένη περισσότερο στα συναισθήματα που ένιωσα εγώ η ίδια έπειτα από την ολοκλήρωση συγκεκριμένων βιβλίων. Θυμάμαι την ικανοποίηση που ένιωσα όταν τελείωσα το Ζωή μου Εσύ, βιβλίο που πραγματεύεται την αληθινή ιστορία μιας γυναίκας που έφυγε σχεδόν κορίτσι από το Αϊβαλί και ήρθε πρόσφυγας στην Ελλάδα. Μέσα από τη ζωή της βίωσα την καταστροφή της Σμύρνης, τον Δεύτερο Παγκόσμιο, την Επταετία, την ανάκαμψη της πατρίδας μας… Έπειτα, θυμάμαι την περηφάνια που αισθάνθηκα με τις Αγεφύρωτες Σιωπές, όπου ασχολήθηκα με το συγκλονιστικό θέμα της παιδεραστίας. Άλλος σταθμός για μένα ήταν η Άγνωστη Δίπλα μου, βιβλίο που επικεντρώνεται στη διαφορετικότητα και στις αντιδράσεις της κοινωνίας. Αλλά τα περισσότερα και πιο δυνατά συναισθήματα τα ένιωσα με την Παλίρροια, ένα βιβλίο που θεωρώ πως είναι σημαντικός σταθμός στη συγγραφική μου πορεία, τόσο για το θέμα του όσο και για τις έρευνες που χρειάστηκε να κάνω.
Εκτός από συγγραφέας, είστε και μεταφράστρια ξενόγλωσσων βιβλίων στα ελληνικά. Πόσο δύσκολο είναι αυτό το επάγγελμα και ποιες ικανότητες κυρίως απαιτεί;
Είναι αρκετά δύσκολο, ανάλογα βέβαια με το θέμα. Ένα απλό, βατό μυθιστόρημα μεταφράζεται σχετικά εύκολα, αλλά όταν έχεις να κάνεις με επιστημονικά βιβλία, όπως για παράδειγμα το Βέλος του Απόλλωνα, το οποίο έγραψε γιατρός και πραγματεύεται την πανδημία COVID, ή το Υπάρχει Ζωή μετά Θάνατον, που ακολουθεί τη γραμμή του Πλάτωνα και τις αρχές της πυρηνικής φυσικής, τα πράγματα γίνονται πραγματικά δύσκολα. Εκεί χρειάζεται πολλή μελέτη για να δώσεις ένα σωστό αποτέλεσμα. Ωστόσο, για κάθε είδους βιβλίο, νομίζω ότι εκτός από τη γνώση της ξένης γλώσσας, απαιτείται μεγάλη ικανότητα στη σωστή χρήση της ελληνικής, στην «ταύτιση» με τον ξένο συγγραφέα και στη βαθιά κατανόηση των ηρώων και των συναισθημάτων του.
Ποιο είναι το θέμα του πιο πρόσφατου βιβλίου σας;
Η Παλίρροια, λοιπόν, είναι ένα βιβλίο βασισμένο σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα αλλά και στους θρύλους που αυτά δημιούργησαν. Η ιστορία της εξελίσσεται στην Ποβέλια, ένα μικρό νησάκι της Βενετίας, που σήμερα θεωρείται καταραμένο, και εκτυλίσσεται σε δυο εποχές – στα τέλη του Μεσαίωνα, όπου η πανδημία της πανώλης, ή αλλιώς ο Μαύρος Θάνατος, αποδεκάτισε τον πληθυσμό της Ευρώπης κυρίως, και στις αρχές του εικοστού αιώνα, όταν στο νησί λειτούργησε ένα ψυχιατρικό άσυλο. Τα κοινό σημείο που συνδέει τις δυο εποχές, το ουσιαστικό νόημα του μυθιστορήματος, είναι το θέμα της ανθρωπιάς και, σε αντιδιαστολή, της απανθρωπιάς. Όπως έγραψε μια κριτικός που με τίμησε με τα λόγια της, η Παλίρροια είναι «μια ωδή στην ελπίδα και την ανθρωπιά, που διασχίζει οκτάβες οδύνης, παραλογισμού και τρόμου για να κορυφωθεί σε ένα κρεσέντο αγάπης, πίστης και φωτός».
Ποια είναι η γνώμη σας για τη διαφημιστική προβολή των βιβλίων τον τελευταίο 1 ½ χρόνο, εντός δηλ. COVID-19 εποχής;
Σε γενικές γραμμές και με λίγες εξαιρέσεις, πιστεύω ότι τα βιβλία δεν προβάλλονται όπως τους αξίζει. Ίσως φταίνε και οι εκδότες που εκδίδουν σωρηδόν και «σκεπάζουν» διαρκώς το ένα βιβλίο με το άλλο, ίσως φταίνε και οι αναγνώστες που προσπαθούν να ακολουθήσουν τους εκδοτικούς ρυθμούς και προσπερνούν βιβλία λίγων μηνών προκειμένου να προλάβουν τα επόμενα. Δεν ξέρω. Πάντως έχουν πέσει στα χέρια μου αληθινά διαμαντάκια που δεν προβλήθηκαν ποτέ και πουθενά. Και είναι κρίμα.
Συγγράφετε αυτόν τον καιρό; Κι αν ναι, μπορείτε να μας πείτε μερικά λόγια;
Αυτόν τον καιρό ασχολούμαι αποκλειστικά με τις δυο άλλες μου αγάπες, τη μετάφραση και την επιμέλεια. Δεν μου μένει χρόνος να γράψω κάτι δικό μου. Βέβαια, η αλήθεια είναι πως περιμένω εκείνη την ιδέα που θα με συγκλονίσει και θα με σπρώξει μες στη νύχτα μπροστά στον υπολογιστή. Σκέψεις διάφορες τριγυρίζουν στο μυαλό μου, αλλά αν δεν νιώσω αυτόν τον ιδιαίτερο ενθουσιασμό και την ακατανίκητη συγκίνηση που φέρνουν οι ωραίες ιδέες, δεν έχω σκοπό να γράψω κάτι απλώς για να γράψω. Ποτέ δεν το έκανα αυτό. Οπότε… περιμένω κι εγώ με αγωνία.